Tuesday, July 14, 2015

බදුල්ල ප්‍රාදේශීය කාර්යාලය....

බදුල්ල ප්‍රාදේශීය කාර්යාලය

පිහිටීම:

ශ්‍රී ලංකාවේ ඌව පළාතෙහි, බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයෙහි, බදුල්ල ප්‍රාදේශීය කාර්යාලය පිහිටා ඇත.

පරිපාලන ප්‍රදේශය:

බදුල්ල ,මොණරාගල යන දිස්ත්‍රික්ක බදුල්ල ප්‍රාදේශීය කාර්යාලය මගින් ආවරණය කරනු ලබයි. බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයෙහි සමස්ත භූමි ප්‍රමාණය ව.කි.මි. 2,861කි. ප්‍රා.ලේ. කොට්ඨාස 15ක් සහ ග්‍රාම නිලධාරී වසම් 568ක් මෙම දිස්ත්‍රික්කයට අයත්ය. මොණරාගල දිස්ත්‍රික්කයේ සමස්ත භූමි ප්‍රමාණය ව.කි.මී. 7,133කි. ප්‍රා.ලේ. කොට්ඨාස 11ක් සහ ග්‍රාම නිලධාරී වසම් 319ක් මෙම දිස්ත්‍රික්කයට අයත්ය.

ජනගහන ව්‍යාප්තිය:

දිස්ත්‍රික්කය ජනගහන ව්‍යාප්තිය එකතුව
සිංහල ශ්‍රී ලාංකීය මරක්කල ශ්‍රී ලාංකීය දෙමළ ඉන්දීය දෙමළ වෙනත්
බදුල්ල 564752 38798 29542 143535 3376 779983
මොණරාගල 375691 7800 5754 7493 637 397375

ඌවේ ජනකවි.....

ඌවෙ ජනකවි

භාවනා සීල සිත යට             තිබෙන්නා
වාසනා වන්ත කල වැඩ         පෙනෙන්නා
බැඳපු කප් රුකක් සුළඟට     වැනෙන්නා
මහියංගන කෙතේ බුදුරැස්      වඩින්නා


දුමිබර බැද්දේ මඟ සිටලා මැදින්    යමු
කඩා පළු වීර කාලා වතුර              බොමු
අඬන බිලිදු හට නැවත කිරි           පොවමු
මහියංගනේ වැදලා අඬ අඞා          යමු


බදුලු යන්න මහ පාරක්           තනන්නා
වතුර බොන්න ගංගාවක්          ගලන්නා
කැවිලි කන්න කඩ වීදීය          තිබෙන්නා
සාදු සාදු මුතියංගනේ             පෙනෙන්නා


වැද්දන් සිටින්නේ සොරබොර වැව     ළගින්නේ
සොර බොර වැවට සත් දූවක් ඇත     යසින්නේ
නෙළුමි මලින් සොර බොර වැව        බබළන්නේ
වැවක් නොවෙයි මූහුදක් ලෙස         පෙනෙන්නේ

ඌව පාදක කරගත් ගී පද....

ඌව පාදක කරගත් ගී පද


බොරළු ඇනෙන පය රිදවන වෙහෙස මදක් නිවාගන්න
ඔබේ සතුටු මුහුණ අපට ටිකක් හොඳින් බලාගන්න
මහත්වරුණි බදුලු ඔයෙන් කිරි කඳුලක් අපිත් ගන්න
කාසි ඇතොත් මේ බෙලිමල් කඳුළු වතුර පොදක් බොන්න

කැලේ ගිහින් නිදිවැරුවා...
කැලේ ගිහින් නිදිවැරුවා කැපුන සඳුන් දන්ඩ දනී
ඒ සඳුනින් හිත තැවරූ සුවඳ පවා සිහින වැනී
අඳුරට දුක එකතු වෙලා...
අඳුරට දුක එකතු වෙලා නින්ද බිඳුනු පැලට වදී
අපට නැතත් බදුලු ඔයට හෙටත් උදෑසනක් වඩී

රෑන ගිරව් කටුසු කොබෙයි...
රෑන ගිරව් කටුසු කොබෙයි උරග නාග සපුනි වනේ
නුඹට වගේමයි අපටත් දුක් පීඩා විඩා දැනේ
කඳු ඉස්මත්තෙන් පාවී...
කඳු ඉස්මත්තෙන් පාවී වැගිරෙන දුන්හිඳ හීනේ
පුංචි එවුන්ටයි ලස්සන කිරු ගරුඩෙන් කවිය වුනේ

බොරළු ඇනෙන පය රිදවන වෙහෙස මදක් නිවාගන්න
ඔබේ සතුටු මුහුණ අපට ටිකක් හොඳින් බලාගන්න
මහත්වරුණි බදුලු ඔයෙන් කිරි කඳුලක් අපිත් ගන්න
කාසි ඇතොත් මේ බෙලිමල් කඳුළු වතුර පොදක් බොන්න

ගායනය - දීපිකා ප්‍රියදර්ශනී පිරිස්
ගේය පද රචනය - රුචිර පරණවිතාන

ඌවේ මහ සටන.....

ලංකාවේ පෘතුගීසි සමයෙහි සිදුවූ මහ සටනක් වශයෙන් සැලැකෙන ඌවේ  සටනේදී මහා සා මරණයට පත්විය. අලගියවන්න මුකවෙටි කවියා විසින් ”කොන්ස්තන්තීනු සටන” නැමැති කාව්‍ය ලිවීමෙන් ඒ විදේශීය නායකයාගේ සටන්කමීත්වය සහ සිංහල සේනාවගේ වික‍්‍රමය යස රඟට සිත්තම් කර තිබේ. සටන් බිමේදී මරුමුවට පත් ඒ සෙන්පතියාගේ පුත‍්‍ර ජේ.ආර්. ද සා නැමැත්තා විසින් ”ලංකාවේ කැරැල්ල” නමින් ලියන ලද ලංකාවේ පෘතුගීසි සමය පිළිබඳ ඉතිහාසයෙන් තම  පියාගේ නායකත්වයෙන් සිදුවුණු ඌවේ සටන විස්තර කර තිබේ.
ඒ පොත පළවී ඇත්තේ වර්ෂ 1681 දීය. රාජකීය ආසියාතික සමිතියේ ලංකා ශාඛාව සඳහා එය කර්නල් සෙන්ට් ජෝර්ජ් මහතා විසින් මීට කලකට පෙර ඉංග‍්‍රීසියට නඟන ලදී. මෙහි දැක්වෙනුයේ එහි සඳහන් පරිදි ඌවේ මහ සටන පිළිබඳව ඉතා විසිතුරු විස්තරයක සිංහලානුවාදයයි. ‘‘කොතරම් බාධා ඇති වුවත් ඌව ආක‍්‍රමණය කිරීමට සෙන්පතියා තීරණය කළේය. දහතුන් දහසක් පමණ හේවායෝ ගමනට සැරසුනහ. ඔවුන් අතර මහලූ අය හා ළමයින්ද බොහෝ ගණනක් සිටි හෙයින් යුද්ධ කළහැකි හේවායෝ සිටියේ සිය ගණනකි. මැණික් කඩවර සිට සෙන්පතියා තම ගමන ආරම්භ කළේ 1630 අගෝස්තු 25 වෙනිදාය. ඌවේ රාජධානිය පිහිටා ඇත්තේ ලංකාවේ මධ්‍යම ප‍්‍රදේශයෙහිය.
එය කන්ද උඩරට රාජධානියට යාබදවේ. එයද කන්ද උඩරට රජුට අයත්වේ. රජුගේ වැඩිමහල් පුත‍්‍රයාට ”ඌවේ කුමාරයා” යන ගරු නාමය ලැබී තිබේ. උස් කඳු හා ගිරි දුර්ගයන් අතර පිහිටි මේ ප‍්‍රදේශයට යාම ලෙහෙසියෙන් කළ හැක්කක් නොවේ. එහි අගනුවර වන බදුල්ල කොළඹ සිට ලීග් 25 කට පමණ ඈතින් පිහිටා තිබේ. එහි යා යුත්තේ ඉතාම අසීරු මාර්ගයක් ඔස්සේය. ඉතා අමාරුවෙන් ළං විය යුතු උස් බිමක ඒ නගරය තනා තිබේ. කොන්ස්තන්තීනු සෙන්පතියා බදුල්ලට සැපත්වනතුරු අතරමගදී ගමන නතර නොකළේය. කිසිම බියකින් තොරව ඌවේ කුමාරයා එහි නතරවී සිටින බව තම ඔත්තුකාරයින්ගෙන් දැනගත් නිසා එය වැටලීම ඔහුගේ අදහස විය. එහෙත් තම වැඩ පිළිවෙල වෙනස් කළ කුමාරයා තම සේනාව කුඩා නිසා බියෙන් පැන යන බව බොරුවට අඟවා ඉතා අමාරුවෙන් ළංවිය යුතු ඈත කදුකර පෙදෙසකට පලා ගියේය.
එයින් ඔහු අදහස් කළේ කොන්ස්තන්තීනු ද සා සහ ඔහුගේ සේනාව ඈත කඳුකරයට ගෙන්වා ගැනීමය. අපේ සේනාව අගනුවර ගිනිලා එය විනාස කළේය. ඊට පසු සෙන්පතියා නගරයේ වාඩිලා නැවතුනේය. බොහෝ සේ දුක් විඳ දීර්ග ගමනක යෙදී සිටි සෙබලෝ වෙහෙසවී සිටි බැවින් වෙහෙස සංසිඳුවා ගැනීම සඳහා විවේක සුවය පැතූහ. මේ අතර කන්ද උඩ රාජධානියේ රජු සමග පණිවුඩ හුවමාරුකරගෙන මීළඟට කුමක් කළ යුතුදැයි තීරණය කර ගැනීමට හතුරාට ඉඩ සැලසුනේය. බදුලූ නගරය ඉදිරියෙහි වූ කඳු මුදුනක අපේ සේනාව කඳවුරුලා ගති. මේ අතර අවට මිටියාවතෙහි සතුරු සේනාව දක්නට විය. අපගේ සේනාව වටකර ගැනීම සඳහා එහි රැස්වූ මහා සේනාව අසූ දහසකට වැඩිවීයැයි ඇතැම්හු ප‍්‍රකාශ කළහ. අපේ සේනාවේ බොහෝ දෙනා සටන් බිමේ වැටී සිටියහ. ඉතිරිව සිටියවුන් ගෙන් වැඩි දෙනා තුවාල කාරයෝය. සෙන්පතියාට තම ඉතුරු සේනා ඛණ්ඩය රැකවලෙහි තබා ගැනීමට තැනක් නොවීය.
එය විවෘත ප‍්‍රදේශයක් වීම නිසා සෑම පැත්තෙන්ම තමා වටකරගනු ලැබූ සේනාවෙන් පැන යෑමට හෝ ආපසු යෑමට තැනක් නොමැති විය. සෙන්පතියා හැම පැත්තෙන්ම වටලා ගත් සතුරු සේනාව ඔහුට පහර දෙන්නට පටන් ගත්තේ පිස්සු බලූනක් මෙනි. රාත‍්‍රී කාලය සැපත්වූ මුත් ඔව්හු භයානක ඝෝෂා පවත්වමින් එහි රැස් කකා සිටියහ. ඇතැම් විට ඈතට ගොස් හී වරුසා වැස්සවූහ. තෝමරයන් දමා ගැසූහ. එයින් වැඩි අනතුරක් නොවූ නමුත් එය මහත් කරදරයක් විය. මෙතරම් කණගාටුදායක තත්වයකට මුහුණ පා සිටිය නමුත් සෙන්පතියා මේ සියලූ කාලය තුළ ධෛර්යමත්ව සියුම් කල්පනාවෙන් තම සේනාව මෙහෙයවීය. එදා ඔහුගේ සේනාවේ සිටි හොඳම සෙබලූන්ගේ අවසානය වූයේ මුත් ඔහු පලාපොරොත්තු සුන් කර ගත්තේ නැත. ඔහුගේ ධෛර්යය යටපත් නොවී අන්තරාවේදී එය වේගයෙන් නැගී සිටින්නාක් මෙන් විය. අන්ධකාරය පැතිරෙද්දී හෙතෙම තුවාල ලැබූවන් සනසමින් හැම සෙබලා ළඟටම ගොස් ඔවුන්ට කථා කොට තිබෙන යමක් කා බී විවේක ගන්නා මෙන් ඉල්ලා සිටියේය.මෙවිට ඇති වූයේ මේඝ ගර්ජනා සහිත ධාරාණිපාත වැස්සකි. එයින් සෙන්පතියාගේ සියලූ වෙඩි බෙහෙත් සහ ආහාර වර්ග විනාශ වී ගියේය.
පහන් වෙත්ම සෙන්පතියා කඳවුර අකුලාගෙන පෙර පරිදි ගමන ආරම්භ කළේය. සිංහල සේනාව ඔවුන් වටේ රැස්වූයේ දෙගුණ තෙගුණයෙන් වැඩිවූ භයානක ලීලාවකිනි. පළමුවෙන් අඩ කවයක ලීලාවෙන් අවට රැස්ව ක‍්‍රමයෙන් වැඩි කල් යන්නට මත්තෙන් කවයක්සේ වටේ රැස්වූහ. අපේ කුඩා පිරිස ඔවුන් මධ්‍යයෙහි තෙරපී කිසිවක් කරගත නොහැකිව අනාථව සිටියහ. අපේ පිරිස වෙඩි තැබීමට තැත් කළ මුත් වෙඩි බෙහෙත් තෙත් වී තිබුණ නිසා එයද කළ නොහැකි විය. එවිට සතුරු සේනාව ඊ ශර වර්ෂාවෙන් හා වෙඩි පහරින් අප පිරිසට පහර දුනි.
ඔවුන්ගේ දක්‍ෂතාවය ගැන අප පිරිසේ උන් අය පුදුමයට පත් වූහ. එපමණක් නොව හතුරෝ කඩුවලින්ද පහර දෙන්නට වූහ. එයට ඔවුහු විශේෂයෙන් දක්‍ෂයෝ වූහ. එහෙත් ඔවුන් අපට කිට්ටුවීමට බිය වූහ. ඉතා ළං වුවොත් කෙසේ හෝ අප සෙබලූන් විසින් ඔවුන් මරුට ගොදුරු කරන බව ඔවුහු දනිති. නිර්භීත මිනිසෙකු වශයෙන් හා පළපුරුදු සෙන්පතියෙකු වශයෙන් කළ හැකි සියල්ල ඉටු කළ සෙන්පතියා තමාගේ ඉතිරි පිරිස මහත් කළබලයෙන් සටන් කරන බව දුටුවේය. අන්තිම සටනේදී ඔහුට සහායවීමට ඉතිරිව සිටියේ සෙබලූන් දෙදෙනෙකි. සතුරන්ට උවමනා වූයේ සෙන්පතියා ජීවග‍්‍රහයෙන් අල්ලා ගැනීමටය. එසේ අල්ලා දුන් කෙනෙකුට තුටු පඬුරු දෙන බවට සතුරන්ගේ කුමාරයා කලින් දන්වා තිබුණේය. නියම ජයග‍්‍රහණය ලබා ගැනීමට එය අසහාය මාර්ගය යැයි ඔහු සිතා සිටියේය. මළ කඳන් මැද්දේ සිට ගෙන සටන් කළ වීර සෙන්පතියාට කිට්ටුවීමට බියවූ ඔව්හු අත්මාරක්ෂාව ගැනද සලකමින් ඈතින් සිට පහර දුන්හ. අන්තිමේදී තම ආරක්‍ෂාව සඳහා දෙපසෙහි සිටි සෙබලූන් දෙදෙනාද මැරී වැටෙනු දුටු සෙන්පතියා තම කඩුව අමෝරාගෙන සිංහ ලීලාවෙන් සතුරන් මැදට පැන ඔවුන් සිය ගණනක් මරා දැමුවේය. තුවාල ලැබීමෙන් පසුවද වියරුව සටන් කරමින් කෙතරම් විනාශයක් සිදු කෙළ්දැයි සඳහන් කරන සතුරෝ ඔවුන්ගෙන් හැට දෙනෙකු සෙන්පතියා විසින් මරා දමන ලද බව ප‍්‍රකාශ කළහ. මහනුවර රජුගෙන් සෙන්පතියා මැරීමට අණ ලැබිණි.
සතුරෝ හී වරුෂා හා වෙඩි වරුෂා වැස්වූහ. එක් හීයක් ඔහුගේ පපුව පසාරු කරගෙන ද තවෙකක් ඔහුගේ පිට පසාරු කරගෙනද පිටවෙත්ම සෙන්පතියා පූජකයෙකු කරේ එල්ලී දන නමාගෙන පාපොච්ඡාරනයෙන් පසු අන්තිම ශුද්ධ ජලය පානය කරත්ම වේගයෙන් ආ හීයක් දෙදෙනාගේම හිස් පසාරු කරගෙන බිම පතිත විය. බිම වැටුනු සෙන්පතියාගේ සිරුර කඩ කඩව කපන ලදී. ඔහුගේ හිස කන්ද උඩ රජු වෙත ගෙන යන ලදින් සත් කෝරලේ උස්ගසක සවි කර තැබීමට නියම කරන ලදී. එම සටනේදී මරුමුවට පත් පෘතුගීසි හේවායන්ගේ හිස් පිරිවරාගෙන සෙන්පතියාගේ හිස උස් ගසක මුදුනේ දක්නට ලැබිණි.

ඌවේ ඉපැරණි ගැමි වහර....

ඌවගැමි වහර( ඌව පළාතටම ආවේණික වූ ගැමි වහරක්‌ අතීතයේදී භාවිත වී තිබූ බවට වෙල්ලස්‌සේ ඇතැම් ගැමි කතාබස්‌ වලදී අදත් අපට දැකගත හැකි වේ.

ඌවේ ඉපැරණි ගැමි වහර
ඇනබාගන්නවා – වාඩිවෙනවා
කොක්‌කාවෙන් යනවා – කරපිටින් යනවා
මිනිපන්දමේ යනවා – දඩයමේ යනවා
හිරිම්බනවා – කෑම කනවා
කුදාගත්තා – නිදාගත්තා
නවුවනවා – දිය නාවනවා
බැදිඅඹවනවා – කැලේ සතුන් එලවනවා.
ඕගානවා – අඬනවා
කොහා යනවා – කොහේ යනවාද?
කුදාලනවා – බඳිනවා
උකාලනවා – වැටෙනවා
දීගන්නවා – ගහගන්නවා
පුණුවනවා – නිදිකරවනවා
කාවටිනවා – දබර කරනවා
පුහුටුලානවා – ප්‍රමාද වෙනවා
ලුහුටනවා – ලෙස්‌සනවා
හෙයියන් කරනවා – කරදර කරනවා
කුස්‌ කුස්‌ ගානවා – අඬමින් ඉන්නවා
උඩන් ගහනවා – නොන්ඩිගහනවා (කොරගහනවා)
රොක්‌වුණා – අමාරුවෙන් ගියා
තව්ගහනවා – බාගෙට පුළුස්‌සනවා
මෝපකරනවා – වරිච්චි බඳිනවා
බොටා – යහළුවා
මකරට හිරිම්බනවා – බඩට කනවා
බැන්නට කුඹුලන්නෙවත් නෑ-බැන්නට කතා කළේ නෑ
හත් ගහනවා – ලියනවා
ගොන් ගනවා – කෙලින් කරනවා
වල්විලංගුවෙලාගියා – කඩාකප්පල්වෙලා ගියා
තකෝනැතිවුණා – අමතක වුණා
මතගානවා – හැඳිගානවා
කෙළිපානවා – එබී බලනවා.
වෙනිගානවා – ගෙයක්‌ගානේ යනවා
හිපගෙන – උස්‌සාගෙන
හෑගා වැටුනා – හතිදාගෙන වැටුනා
හෑගතලනවා – හති අරිනවා.
පුක්‌කවෙලා – වෙරිවෙලා
බොටතලනවා – මරනවා
කැටුව වැඩුවා – පස්‌සෙන් එලෙව්වා
ගසෙන් බැහියන් – ගහෙන් බැහැපත්
කස්‌කරේ – ඉක්‌මනට
මෝල්කනා – කුණුවෙලා
බුන්නා – බිව්වා, බීවා
ලබ්බගන්නවා – කිට්‌ටුකරගන්නවා
ටොන්බ – වලිගය
සීනිගඳ – පිළීගඳ
ඕකට නැගිල ගියාවෙ – ඕනෑ තැනක ගියාවෙ
කිවුල – උල්පත
හංකෝඩවුණා – බාගෙට ඇකුලුනා
කටනැගුනා – ගියා
කම්බුස්‌සාවෙන්න – ඇස්‌රතුවෙන්න
ලබ්බලා – කිට්‌ටුකරලා
පනන්වෙනවා – යනවා
හෝටුපුරුල්ලන් ගැහිලා – හොඳටම තෙමිලා
මොටා – ලොකුඑකා
කනත්ත ඉවලා – බාගෙට කැලේ වැවිලා
හාකොයි – පුළුවනි
ගහම්මනවා – අහක දමනවා
රහුගෙඩි – මිණිගෙඩි
අකවනවා – හරස්‌කරනවා
අලිමන්තලේ – අලියන පාර
දිව්වම දිව්වා – නොනැවතී ගියා
හුළංවැස්‌ස – හිරිකඩ
ඔපරස්‌වුණා – ලීයඇදවුණා
කොළොම්බ – කුඩා බංකුව
කයද – කාගේද?
ගහම් මවුවා – වීසිකළා
අස්‌කඩය – රෙදිපටිය
කළඟ-ලෙලිහරින ලද පුවක්‌ කොළපත
පලසෙලව් – සිල්ලර
ඉඩොල්පරවෙලා – කුරුවල්වෙලා
ගිනිපූගානවා – ගිනිමොලවනවා
නිදිකලන්ගාතෙ – නිදිමතේ
මෙරිවෙනවා – එබෙනවා
මාකුරුමල් – පුවක්‌මල්
පිඩිගහනවා – ගුලිකරනවා
අටවනවා – දිගහරිනවා
ඇස්‌බැලුම්කරණවා – සොයා බලනවා
උදව ගන්න එපා – කේන්ති අවුස්‌සවන්න එපා
කකරනවා – හැඳිගානවා
රුකුල – හිල
කුඩුම්බරයා කොල්ලා
බුඩා, බුඩී – මහල්ලා, මැහැල්ලී
කැරැල්ලන්ගහනවා – පිනුම්ගහනවා
මාකඳයා – මාවවුලා
දෙගුනගතිය – පිස්‌සුව
දඹුව – ගිනිදැල්ල
ඩිම්බා – දිමියා
මට්‌ටේ – හිසබූගෑම
හපුකඳයා – සැලළිහිනියා
උකුණුගහ – දැතිගොයියාව
රොටියට දම්මා – වී බිත්තරට දැම්මා
පෝපොත – පුවක්‌ කොළය
බිරන් – වැසිවලාකුළු
මුස්‌නෙ – කුරුමානම
දරහැව්ව – ගෙදර බඩුමුට්‌ටු
මාපත – උළුවස්‌සේ උඩ පඩිය
පොලොත්ත – පොල්කටුව
අස්‌කනත්ත කෙටුවා – කුඹුරවටේ සුද්ධකළා
අතබෑ, කකුල බෑ, අතේ තුවාලයක්‌, කකුලේ තුවාලයක්‌,
ගෝහාලය – දඬුමැස්‌ස
අරේයියා, මේයියා – අර, මේ
කියලා පරාදයි – කීමෙන් ඵලක්‌ නෑ.
බණවනවා – කතාකරනවා
හෙවන්බැස්‌සා – ඉරබැස අව්ව අඩුවීම
නෑවෙයි – එහෙම නොවෙයි
එහෙවෙයි – එහෙම තමයි
වනුව – බාගෙට වැවුන කැලේ
කනත්ත – අත්හැරුන හේන (පරණ හේන)
හෙල – කන්ද
හොටිඅම්මා – මැහැලී (ආච්චී)
ඇලිවැද්දලා – හැංගිලා
කාවල්කාරයා – මුරකරුවා
ඇටතඩියවෙලා – දරදඬුවෙලා
ඔද්දිහක්‌වන්නෑ – මෙලෝ සිහියක්‌ නෑ
ගොඩ උඩ සලාවෙන් ඉන්නවා – ගෙම්බා වගේ ඉන්නවා
දඟර – කොරවීම
කුඩිත්ත, පෙත, – ටික, ටික
ගදල් – කොස්‌ කටු
ගදාලේ – රොඩු කුණු
කොකිස්‌ – කිරිඇල
පිල්ල – හබරල අත්ත
ඇහැපිලි මෙරු
ගෝටය – කූඩුව
හොබිරියා – කම්මැලියා
ඇලිබිහිරිකම – ල-ජාව (සබකෝලය)
අටිනෙ – සබකෝලය
ඇන්නැවර – අරගෙන වරෙන්
කුරු අඩිය – බත්පත තබාගෙන කන එක
බාපත – උඩතල්ල
පැපිලිය – වියන්තට්‌ටුව
පබිලියම – වියන් ඇඳ
ගොයිය – යාලුවා (මස්‌සිනා)
අකවනවා – හරවනවා
කොළ ගෙඩිය – කමත ගොඩගසන ලද ගොයම
මූලප්පල්ය – ඇතිළිය
සුමක්‌ ගත්තරේ – වැඩකරදර
පොල්කුරුප්පිය – පොල්ගෙඩියේ තැරිය
ලෙසවලා – වේගයෙන් ගිහිල්ලා
ඒක එටැයි – පුදුමයි
වරාව – පෙරැත්ත
කෝඩුවාව – ගේ අයින
ඒක එමැයි – පුදුමයි

වැලිමඩ...

පත්තිනි දේවිගේ නොහොත් වල්ලි අම්මාගේ කෝවිල පිහිටි පෙදෙස වල්ලි+මඩම් නමින් පැවත වැලිමඩ නමින් ව්‍යවහාරයට එක්‌වී ඇතැයි ද කියති. මීට අමතරව වැලි මිශ්‍රිත මඩ සහිත පසක්‌ පිහිටීම නිසා වැලිමඩ යන නම භාවිතයට එක්‌වී ඇතැයි ද තවත් මතයකි.

හපුතලේ...

හපුගස්‌වලින් ගහණ වූ ප්‍රදේශය සහ කඳුකර ප්‍රදේශය යන්න එක්‌වීමෙන් හපු+තලය පසුකාලීනව හපුතලේ බවට පත්වී ඇති බවත්, බණ්‌ඩාර නම් ග්‍රාම පාලකයකුට අයත් වෙල්යායක්‌ තිබූ ප්‍රදේශය බණ්‌ඩාරගේ කුඹුර බණ්‌ඩාරවෙල නමින් ව්‍යවහාර වී ඇති බවත් මුඛ පරම්පරාගත කතාවල දැක්‌වේ. බණ්‌ඩාර නමැති දෙවි කෙනකුගේ ප්‍රතිමාවක්‌ වෙලක්‌ (කුඹුරක්‌) සීසාද්දී මතුවීම නිසා (බණ්‌ඩා+ දෙවි+රු+කුඹුර) “දෙවිරුව” යන වචන බිඳී ගොස්‌ කුඹුර යන්නට වෙල එක්‌වී බණ්‌ඩාරවෙල යන්න ව්‍යවහාරයට එක්‌වී ඇතැයි ද තවත් මතයක්‌ පවතී.